Surowce w pielęgnacji – oleje i kwasy tłuszczowe

 

Praca nad stworzeniem produktu kosmetycznego jest dużym wyzwaniem. Jest ona wieloetapowa i nierzadko wiąże się z podejmowaniem trudnych decyzji. Tworząc nasze produkty kosmetyczne wiedzieliśmy, że będziemy zwracać uwagę na każdy szczegół, a kluczową rolę odegrają w nich składniki wysokiej jakości.

W tym i kolejnych wpisach na naszym MioBlogu przybliżymy Ci grupy poszczególnych surowców oraz same surowce.  Mamy nadzieję, że ta porcja wiedzy okaże się dla Ciebie interesująca i zachęci do śledzenia naszych publikacji. :) 

W składach naszych kosmetyków: Lekkiego kremu nawilżającego i Lekkiego kremu normalizującego znajdują się oleje roślinne. Postawiliśmy na nie ze względu na ich niezwykle dobroczynny wpływ na skórę. W procesie recepturowania dobraliśmy oleje, które są bogatym źródłem m.in. nienasyconych kwasów tłuszczowych. Zwróciliśmy uwagę również na metodę ich pozyskiwania - tłoczenie na zimno. Dziś podzielimy się z Wami wiedzą na ich temat.

Kilka słów o olejach

Tłuszcze roślinne z chemicznego punktu widzenia są estrami gliceryny i wyższych kwasów tłuszczowych. W olejach roślinnych rozpuszcza się wiele substancji naturalnych o dużej aktywności biologicznej, takich jak fosfolipidy, wolne kwasy tłuszczowe, alkohole tłuszczowe, sterole oraz witaminy: A, D, E, K. Ich właściwości biologiczne determinuje w dużej mierze ilość i rodzaj kwasów tłuszczowych w nich występujących.

Oleje pozyskiwane są z nasion, liści, korzeni, miąższu owoców, pestek lub kiełków roślinnych.  Bardzo ważna jest metoda otrzymywania lipidów. Najlepszą jakość otrzymuje się podczas procesu tłoczenia na zimno. Dzięki tej metodzie oleje roślinne nie tracą swoich cennych składników i stają się źródłem niezbędnych dla organizmu związków. Takie oleje są podstawowymi składnikami wysokiej jakości kosmetyków do pielęgnacji skóry i włosów.

Oleje zaliczane są do grupy emolientów z uwagi na swoje właściwości natłuszczające, zmiękczające, wygładzające i ochronne. To one sprawiają, że skóra jest gładsza oraz odpowiednio nawilżona. Dzieli się je na trzy kategorie, w zależności od ich właściwości i tendencji do wysychania. Oleje schnące zawierają powyżej 50% wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WKT), oleje półschnące zawierają od 20-49% WKT, zaś oleje nieschnące zawierają do 19% WKT.

Surowce tłuszczowe, zaaplikowane na skórę w postaci emulsji kosmetycznej, działają na barierę naskórkową na trzy sposoby:

• wbudowując się w struktury cementu międzykomórkowego i zmieniając właściwości bariery naskórkowej. Taki mechanizm wpływa m.in. na penetrację innych składników z kosmetyków;
• tworząc na powierzchni skóry hydrofobowy film ochronny, który utrudnia lub uniemożliwia odparowywanie wody z naskórka;
• regulując podziały komórkowe naskórka i przebieg procesów zapalnych.

W kosmetykach lipidy roślinne pełnią funkcję surowców podstawowych, wchodzących w skład fazy tłuszczowej emulsji kosmetycznych. Ponadto, dzięki biozgodności ze skórą są często wykorzystywane jako substancje biologicznie aktywne. Tłuszcze roślinne są podstawową formą transportowania przez skórę substancji odżywczych i witamin w nich rozpuszczalnych. Mogą pełnić funkcję neutralnych nośników oraz rozpuszczalników innych substancji czynnych.

Jak już wspomniano wcześniej, istotnym atutem produktów kosmetycznych opartych na tłuszczach roślinnych jest ich biozgodność. Oznacza to, że posiadają one budowę i funkcje niezwykle zbliżone do substancji zawartych w ludzkiej skórze.

Krótko o kwasach tłuszczowych

Kwasy tłuszczowe (KT) w zależności od obecności i liczby wiązań dzielą się na nasycone i jedno- oraz wielonienasycone (wśród których wyróżnia się tzw. szereg omega-3, omega-6 i omega-9).

Najbardziej wartościowe działanie kosmetyczne wykazują zawarte w trójglicerydach nienasycone kwasy tłuszczowe, a zwłaszcza należące do grupy NNKT kwasy omega-6 i omega-3. W pielęgnacji niezwykle ważne są lipidy z wysoką zawartością kwasów linolowego (ω-6) i α-linolenowy (ω-3). To właśnie one są najmniej komedogenne i tym samym ograniczają tworzenie się zaskórników. Dodatkowo związki te mają zdolność wbudowywania się w elementy tłuszczowe błon komórkowych. Regenerują uszkodzoną barierę lipidową naskórka i ograniczają utratę wody, jednocześnie poprawiając stopień nawilżenia skóry. Nienasycone kwasy tłuszczowe są bardzo cenione w kontekście pielęgnacji, ale również w leczeniu wielu dermatoz - m.in. atopowego zapalenia skóry.

Kwas linolowy (LA) zawarty w dużym stężeniu w olejach takich jak olej winogronowy, olej z wiesiołka czy pachnotki w przypadku cery suchej poprawia barierę lipidową naskórka. Chroni także przed transepidermalną utratą wody (TEWL) oraz normalizuje metabolizm skóry. Warto zaznaczyć, że kwas linolowy jest naturalnym składnikiem łoju (sebum). Zastosowanie LA do pielęgnacji cery tłustej i problematycznej daje wiele korzyści. Powoduje poprawę pracy gruczołów łojowych, odblokowuje pory a co za tym idzie, zmniejsza ilość zaskórników. Ponadto kwas ten jest wbudowywany w strukturę błony komórkowej i wykorzystywany do produkcji cementu międzykomórkowego naskórka.

To właśnie dzięki tym wszystkim cechom rola olejów roślinnych wraz z zawartymi w nich kwasami tłuszczowymi jest nieoceniona i niezwykle ważna dla poprawy wyglądu skóry i włosów.

Warto pamiętać, że ze względu na obecność w emulsji kosmetycznej tłuszczów nienasyconych, należy chronić ją przed utlenieniem, w wyniku którego dochodzi do zmiany barwy, zapachu i trwałości kosmetyku. Powstające produkty jełczenia tłuszczów mogą stać się przyczyną uczuleń i podrażnień. Dlatego bardzo ważne jest odpowiednie przechowywanie produktów kosmetycznych zawierających tłuszcze roślinne. W przypadku zmiany barwy lub zapachu należy zrezygnować z korzystania z takiego produktu.

 

[1]  A Zielińska i I Nowak, Kwasy tłuszczowe w olejach roślinnych i ich znaczenie w kosmetyce, CHEMIK 2014, 68, 2, 103-110.

[2] P Malinowska, Aktywność przeciwutleniająca ekstraktów roślinnych stosowanych w emulsjach kosmetycznych, Praca doktorska, Poznań 2009

[3] M Michalak, K Poradowska, A. Zielińska, Możliwości wykorzystania w kosmetologii wybranych olejów roślinnych jako źródła karotenoidów, Post Fitoter 2018; 19(1): 10-17